Gezegen Dostu Seyahat ve Tatil ip Uçları

Dalyan’dan herkese merhaba! Madem sonunda yıllık iznimi alıp tatile çıktım, o zaman tatile ilişkin ipuçlarımı derlediğim keyifli bir yazı yazabilirim. Baştan söyleyeyim, yazıya aklıma gelen her şeyi yazacağım ama mutlaka eksikleri olacaktır. Eksik gördüğünüz noktaları yorumlara yazarsanız, birlikte harika bir rehber hazırlamış oluruz 😍. Yazının genel yapısı ulaşım, konaklama ve yeme içme üzerinden olacak. Diğer aklıma gelenleri de sonuna ekleyeceğim. O zaman hadi başlayalım.

Ulaşım

Ulaşım için gittiğiniz yere göre seçeneklerinizin sayısı azaladabilir, artadabilir. Yurtdışı seyahati planlıyorsanız uçak zaman anlamında en mantıklı seçenektir, ama ekolojik olarak en zararlısı. yakın bir yere gidiyorsanız belki bisiklet bile iş görebilir.

Yakın bir yere giderken, o yöne halihazırda giden araçlara otostop çekmek, giden bir tanıdığınız varsa yol masrafını bölüşmek bence en mantıklı yöntem. mantık zaten oluşacak bir karbon ayak izini kişi başı düzeyde paylaşmak, yenisine sebep olmamak.
benzer mantıkla otobüs ve tren seyahatlerini de planlayabilirsiniz. tren her zaman daha ekolojik seçenek gibi görünse de, bazı rotalarda (örneğin İstanbul Ankara arasında) otobüsün kişi başı karbon salımı daha az olabilir. ama genelde trenin daha azdır. o nedenle bu ulaşım modlarını da tercih edebilirsiniz.
dediğim gibi en ekolojik olmayan ulaşım şekli bu. ama oldu başka çareniz yok, takviminiz kısıtlı. o zaman neler yapabiliriz? Karbon ayak izinizi nötrlemek için karbonsuzucus.com adresinden uçuş ayak izinizi öğrenip Tema, Çekül gibi kurumlara fidan bağışı yaparak etkinizi hafifletebilirsiniz.
kendi aracınızla seyahat edecekseniz, uçağa benzer şekilde karbon ayak izi hesabı yapmayı tercih edebilirsiniz.
tüm ulaşım modlarında, özellikle de kendi aracınızda ne kadar az eşya taşırsanız, yükten dolayı o kadar az yakıt harcamasına sebep olursunuz. küçük valiz yalnızca “cool” değil, ekolojik de aynı zamanda. katı formdaki kişisel bakım ürünleri hem uçuşlarda kolaylık sağlar, hem de daha hafiftir ve az yer kaplar. günlük giysi planı yapmak gereksiz giysileri yanınıza almanıza engel olur. böyle küçük numaralarda valizlerinizi küçültebilirsiniz.
yiyecek içeceğinizi kendi matara ve yemek kaplarınıza almanız seyahatiniz boyunca verilecek gıdaların atıklarının da önüne geçer, sağlıksız beslenmenizin de. hem de sevdiğiniz şeyleri yeme şansınız olur.
havaalanlarında su şişesi ve termoslar problem olabiliyor. içlerini boşaltıp geçirebilirsiniz böyle bir durumda. içerdeki kahvecilerden (Starbucks gibi) mataranızı filtre su ile doldurmasını isteyebilir, içecek satın alabilirsiniz.

Konaklama

Konaklama için çok seçenek var, kamp, ekolojik otel, TaTuTa çiftliği, Ekoköy, ev kiralama, pansiyon, B&B otel ve her şey dahil oteller temel olarak aklıma gelenler. Benim tatil tercihim ya kamp oluyor ya da ev kiralama. çok küçüklüğümden beri yazları kamp yapıyor ailem, son 5-6 yıldır da Dalyana geliyoruz eşimle, bir kısmı zorlama şekilde otellerde geçti, son 3 yılı ise ev kiralayarak. Deneyimlere dayanarak şunları söyleyebilirim:

kamp kültürü başbaşka bir şey. eğer kamp yapacaksanız kamp için düzenlenmiş yerleri tercih etmenizi öneririm. bundaki sebebim yalnızca dağ başında kamp yapmanın riskli (vahşi hayvanların gelmesi gibi) olması değil, aynı zamanda sizin biyolojik atıklarınızla bile vahşi alanların ekosistemine farklı şeyler bırakma riskiniz. yani daha çok doğayı korumak için. bu yazıyı okuyan sevgili okuyucu kitlem, eminim ki, doğaya çöp bırakacak insanları barındırmıyordur zaten. ama bizim en ufak etkimiz bile bir takım sorunlara yol açabilir. bunu gözardı etmemek gerekir. Kamp için düzenlenmiş alanlarda insanların etkilerine karşı düzenli koruma-bakım faaliyetleri yürütüldüğü için etkimizi düşürebiliriz.
yine de yazmadan geçemedim: kampa gittiğinizde gerinizde çöp bırakmayın. bu sadece oluşan çöplerinizi yanınıza almak anlamına gelmiyor. Çöp oluşumuna da engel olmak anlamına geliyor. yani kamptayız diye paketli gıdalar, poşetler, şişeler havada uçuşmasın, olur mu? evinizde gösterdiğiniz özenin çok daha fazlasını kampta, doğal alanlarda gösterin.
ha kuzum, kamp için düzenlenmiş alanlarda n’olur diğer kampçıları da rahatsız etmeyin, olur mu? (3 yaşından beri heyecanlı yeni kampçılardan çok çekmiş bir ceren temennisi).
“kamp olmadı biz otelde filan kalacağız galiba” diyorsanız gitmek istediğiniz bölgede ekolojik otel, TaTuTa çiftliği gibi seçenekler olup olmadığına bakın mutlaka. Harika deneyim yaşayacağınıza şüphem yok. TaTuTa‘nın kendi sitesinden bulabilirsiniz belki aradığınızı.
Yok daha klasik bir otel tatili yapacağım diyorsanız, otelinizin Yeşil Anahtar sahibi olması bir seçim kriteriniz olabilir. Yeşil Anahtar aslında Mavi Bayrak’ın otellere ilişkin versiyonu gibi düşünülebilir. Bazı temel kriterleri yerine getiren oteller bu sertifikayı almaya hak kazanır. Örneğin Pera’da yer alan No 11 Otel bunlardan biri. Yeşil Anahtar sertifikası için attığı çöpü, geri dönüşüm atığını, harcadığı suyu, yaptığı kompostu not alıyor, takip ediyor. Diğer sertifikalı oteller listesine de buradan ulaşabilirsiniz.
Ben bir B&B otele ya da her şey dahil tatil köyüne gideceğim illa ki diyorsanız pek diyecek sözüm yok. eşantiyon ürünleri kullanmayın, kendi şampuanınız, havlunuz, bakım ürünlerinizi kullanın, yemeklerde açık büfede ihtiyacınız olmayan, hayvansal, mevsim dışı gıdaları tüketmeyin diyebilirim sadece.
benim gibi ev kiralamayı tercih edenlerdenseniz, evde ihtiyacınız olacak eşyaların olup olmadığını teyit edin, gerekirse bazı şeyleri yanınızda taşıyın. gıdalarınızı alırken atıksız alışveriş prensiplerinden ayrılmayın.
konaklamanız sırasında hangi yöntemi seçmiş olursanız olun, elektriğe suya para vermiyorum nasılsa deyip abartmayın, olur mu? Gereksiz harcadığınız her bir damla su, her bir dalga enerji gezegene zarar, unutmayın. Klimayı gün boyu açmak olsun, elektrikli diğer aletleri sonuna kadar kullanmak olsun, saatlerce duşta keyif çatmak, hele de küvet filan doldurmak olsun, bunlar uzak duracağımız şeyler. Tatilde de her şey ihtiyacımız kadar olsun, yeterli.

Yeme-İçme

Yukarıda biraz değindim ama burada ipuçlarını netleştirelim.

Tatildeyiz diye kendimizi kaybetmiyoruz.
mevsimsel beslenme hem bize hem gezegene faydalı
hayvansal beslenme, hele de konaklama tesislerinde, endüstriyel kaynaklardan geleceği için kaçınılması gereken bir konu. zaten vegan olun canım, böyle dertleriniz topluca ortadan kalksın.
sahile giderken yemeğinizi yanınıza almak, suyunuzu ve içeceğinizi mataranıza, termosunuza almak inanın iş değil. hem çoğu tatil yerindeki fırsatçı büfelere de bir sürü para bayılmanıza engel olur.
bulabiliyorsanız yerel ve organik beslenin. uff yerel dedim de, her yerin kendi yöresel yemeklerini tatma fikri çok cazip değil mi, bir anda iş gastronomi turizmine döner vallahi 🤤.

Diğer

kişisel bakım ürünlerinizi doğal hammaddeli olanlardan, mümkünse katı formlu, değilse cam ambalajlı tercih ederek gezegene etkinizi azaltabilirsiniz.
özellikle sinek kovucu ve güneş kremi gibi, nispeten tatile özel alınan ürünlerde de doğal, deneysiz ve vegan ürünleri araştırabilirsiniz. Sinek kovucuda amaç sinekleri öldürmek değil uzaklaştırmak olsun mesela, değil mi ama? Bunun için Mediflorafarm’ın Koruyucu Yüz ve Vücut Spreyi bu anlamda bence çok iyi iş çıkarıyor.
okuyacağınız şeyler Kindle’da, tablette de olabilir, kitapta da. yanınıza almayı unutmayın yeter ki.
sahil modasına uyma şartınız yok. her sene yeni giysilerle tatile gitme şartınız da. sürdürülebilir moda ürünlerini tercih ederek her sene kendi stilinizi yansıtarak da harika görünebilirsiniz.
hediyelik eşya pek de sürdürülebilir bir şey değil. ama alacaksanız da Çin malı değil yerelde, yerel kaynaklarla kitlesel değil zanaatle üretilmiş ürünleri tercih edebilirsiniz.
yeme içme bölümünde yerele vurgu yaptım biraz ama sadece yeme içme ya da hediye için değil, her türlü alışverişte yerele destek verecek şekilde davranmak, gittiğiniz bölgenin kalkınması ve kendini idame ettirmesi için daha iyi olur. minik bir teşekkür gibi.
gezilecek yerleri (müze ve ören yeri gibi) gezerken yine ulaşım yönteminize ve gezdiğiniz yerde atık bırakmamaya özen gösterebilirsiniz. kentsel bir alanda tatil yapıyorsanız ulaşım için raylı sistem ve lastik tekerli toplu taşıma araçlarını tercih edebilirsiniz. Evet, Uber çok kolay olsa da, hiç sürdürülebilir değil.
bütün bu süreçlerin tamamında plastikten, özellikle de tek kullanımlık plastikten kaçınmaya çok özen gösterin. Çok sinsi olan plastikler odada size verilen terlik-şampuandan, kiraladığınız eve aldığınız bakliyata, ıslak mayoyu koymayı düşündüğünüz poşetten, hediyelerinizi sardığınız paketlere her yerdeler. o yüzden, “hayır-istemiyorum” plastiklere karşı mottonuz olsun.
gezmeye, keşfetmeye en yakınınızdan başlayın. uluslararası/uzak mesafeli turizm düşündüğümüzden çok daha zararlı gezegene. o yüzden ufak ufak keşiflerle kendimizi geliştirirken dünyaya zarar vermemenin huzurunu da tanıyabiliriz.
gittiğiniz yerin kültürüne karşı sorumlu olmak, sömürmeden ya da istila etmeden görmek gerekiyor. sadece doğa değil, o doğa ile gelişen kültürel pratiklere de aynı saygıyı göstermeli ve sürdürülebilir kılmalıyız.